Şeyh Galip 1
A
Gazel mef’ûlü / fâ’ilâtü / mefâ’îlü / fâ’ilün
1)
Sâgar
habâb-ı mevce-i mehtâbdır bana bu şeb
Fânûs
bahr-ı nûrda girdâbdır bu şeb
Benim için bu gece kadeh, ay ışığı dalgasının
yarattığı hava kabarcığıdır. Nur denizindeki girdap ise bir lambadır. Bahr-ı
nur, ışık denizi anlamında kullanılmıştır.
2)
Neden
yâd-ı çeşm-i siyeh-mest-i yâr ile
Peygûle-gir-i
kûşe-i mihrâbdır bu şeb
Neden, bu gece sevgilinin aşırı sarhoş gözünü
hatırlayarak mihrabın köşesine sığınmışlardır. Sevgilinin gözü daima sarhoş
sıfatıyla anılır.
3)
Yek-reng
feyz-i sâkî ile bezm-i gülsitân
Her
câm-ı bâde bir gül-i sirâbdır bu şeb
İçki dağıtan güzelin bol bol şarap doldurmasıyla gül
bahçesi meclisi kıpkırmızı oldu. Bu gece her şarap kadehi suya kanmış gül
gibidir. Renkle ve içkiyle ilgili kelimeler tenasüplüdür. Feyz ise bolluk,
bereket anlamındadır. Çoğunlukla su ile birlikte kullanılır.
4)
Rûşen-dilân
‘ıkd-ı güherden nişân verir
Pervîn
sirişk-i meclis-i ahbâbdır bu şeb
Meclisteki aydınlık gönüllü dostlar, şeklen bir
gerdanlığı anımsatıyorlar. Bu gece dostlar meclisinde akan gözyaşı ise Ülker
yıldızına benziyor.
5)
Çeşm
ıztırâb-ı lerziş-i endâm-ı yârda
Her
katre eşk dâne-i sîm-âbdır bu şeb
Göz, sevgilinin salınışının ıstırabında her damla
göz yaşı bu gece kanlı bir su tanesidir.
6)
Müjgân-ı
ehl-i ‘aşk biter câm-ı hârde
Gülzâr
seyr-i çeşme-yi hûnâbdır bu şeb
Aşk ehlinin kirpikleri dikenlik yerde biter. Bu gece
gül bahçesi, kanlı çeşmeye dönüşmüştür. Kanlı çeşme ifadesi ile gözyaşı
kastedilmektedir. Aşığın ağlayıp kirpiklerinin ıslanmasıyla kirpikleri bir
diken gibi büyümektedir
7)
İtdim
zeban-ı şule-i hamuş harf-ı aşk
Dil
guft u şevkıyle bitabdır bu şeb
Alev dilini sessiz ettim, gönül b gece söylenenlerin
şevkiyle güçsüz kalmıştır.
8)
Seng-i
nişân hâbde tîz eyler el-hazer
Tig-i
nigâhı sanma girân-hâbdır bu şeb
Sevgilinin bir kılıca benzeyen bakışını bu gece
derin uykuda sanma. Dikkat et, uykunun arasında bu kılıcı keskinleştirmektedir.
Beyitte mübalağa vardır.
9)
Gâlib
nigâh-ı vasfını tesvîd eder meger
Kagıd
siyeh bahâr-ı mey-i nâbdır bu şeb
Galib, senin bakışının niteliklerini karalıyor.
Kağıt, saf şarabın etkisiyle, siyah çiçeklerle dolmuştur.
Yorumlar
Yorum Gönder